بیمه عمر یا زندگی، قرارداد بیمه ای است که بین شرکت بیمه و شخص بیمه گزار منعقد می شود. ضمن این قرارداد بیمه گزار متعهد به پرداخت حق بیمه شده و بیمه گر نیز متعهد می شود که در موارد تحت پوشش بیمه عمر مثل فوت، از کار افتادگی، بیماری لاعلاج و غیره سرمایه بیمه را به صورت یکجا یا مستمر به بیمه گزار پرداخت کند.
در این بیمه نامه، شرکت بیمه تعهد می کند که اگر فرد در بازه زمانی معینی فوت کند، سرمایه فوت بیمه گزار را به ذینفعانی که خود او معرفی کرده است بپردازد. در غیر این صورت اگر بیمه گزار در بازه زمانی معین از دنیا نرود، شرکت بیمه هیچ مبلغی را به او نمی پردازد.
در این بیمه نامه محدودیتی وجود ندارد و شخص هر زمان که فوت کند، سرمایه فوت او به ذینفعانش پرداخت می شود.
در این نوع بیمه نامه، اگر شخص در حالیکه اقساط پرداخت نشده ای دارد فوت کند، این اقساط توسط شرکت بیمه پرداخت می شود.
در این نوع بیمه، شخص با توجه به توانایی مالی خود به صورت سالانه یا ماهانه اقساطی را تحت عنوان حق بیمه به شرکت بیمه می پردازد. این حق بیمه ها در طول چند سال سرمایه بزرگی را برای شخص ایجاد می کند که می تواند از این سرمایه برای بهبود بخشیدن به زندگی یا حل مشکلات خود استفاده کند.
بیمه عمر و سرمایه گذاری رایج ترین نوع بیمه عمر می باشد و مردم، معمولا بیمه عمر را به این نام شناخته و از سایر انواع بیمه عمر بی اطلاع هستند.
یکی از مزایای بیمه عمر این است که هر کس با هر توان مالی می تواند از آن استفاده کند.
حق بیمه در این بیمه نامه با توجه به توانایی مالی فرد معین می شود و شرکت های بیمه حداقل و حداکثر معینی برای پرداخت این حق مشخص می کنند که شخص می تواند مبلغی بین این حداقل و حداکثر را انتخاب کند. برای مثال شرکت بیمه پاسارگاد حق بیمه ماهانه را حداقل 20 هزار تومان و حداکثر 334 هزار تومان تعیین کرده است.
میزان حق بیمه پرداختی از طرف بیمه گزار روی سرمایه بیمه او تاثیر مستقیم دارد. سرمایه بیمه عمر را به صورت ضریبی از حق بیمه ماهانه محاسبه می کنند. مثلا شخصی که ماهانه 100 هزارتومان، حق بیمه پرداخت می کند، سرمایه بیمه او با ضریب 300، 30 میلیون تومان است.
حق بیمه تعیین شده بین طرفین به صورت سالانه افزایش می یابد. افزایش حق بیمه به صورت درصدی است. هر شرکت بیمه حداقل و حداکثر درصد افزایش حق بیمه را نیز مشخص می کند. مثل شرکت بیمه پاسارگاد سالانه بین 5 تا 25% حق بیمه ها را افزایش می دهد. البته در این مورد نیز درصد افزایش حق بیمه را خود بیمه گزار انتخاب می کند.
در بیمه عمر، بیمه گزار متعهد می شود میزان مشخصی را به عنوان حق بیمه به صورت سالانه یا ماهانه به شرکت بپردازد، در نهایت جمع این حق بیمه ها سرمایه بیمه عمر بیمه گزار را تشکیل می دهد که به آن ارزش باز خرید گویند.
البته هزینه هایی مثل حق بیمه مرکزی، کارمزد نماینده و هزینه صدور بیمه نامه از حق بیمه های پرداخت شده بیمه گزار کسر می شود.
البته به این سرمایه سود نیز تعلق می گیرد که د رذیل انواع سود بیمه عمر را بررسی می کنیم.
هر شرکت بیمه براساس قوانین و اساسنامه خود به سرمایه بیمه عمر سود مشخصی را اختصاص می دهد که به آن سود تضمینی گویند.
در سال های اول بیشترین سود تضمینی به سرمایه بیمه گزار تعلق می گیرد و هرچه بگذرد هر چند سال میزان سود تضمینی بیمه گزار کاهش می یابد و در نهایت میزان سود تضمینی بیمه گزار ثابت می شود. برای مثال ممکن است سود تضمینی در سال های اول 20%، در سال سوم 16%، در سال پنجم به بعد 12% تعیین شود.
شرکت های بیمه با سرمایه بیمه گزاران در پروژه ها و فعالیت های اقتصادی شرکت کرده و سود بدست آمده از این فعالیت ها را با بیمه گزار قسمت می کنند. تقسیم سود مشارکت منافع به این صورت است که همیشه به بیمه گزار سود بیشتری تعلق می گیرد مثلا ممکن است 70% از این سود به بیمه گزار تعلق
گیرد.
در نهایت شرکت های بیمه درصد مشخصی را به عنوان مجموع سود مشارکت و تضمینی تعیین می کنند مثلا 25% سود که 16% آن سود تضمینی و 9% آن سود مشارکت است.
همانطور که گفته شد حق بیمه های پرداختی بیمه گزار در شرکت بیمه پس انداز می شود از این رو با توجه به قوانین شرکت بیمه، بیمه گزار هر زمان که بخواهد می تواند با فسخ قرارداد بیمه سرمایه بیمه خود و سود های متعلق به آن را به صورت یکجا یا به صورت مستمری پس بگیرد.
شرکت های بیمه با تهیه جداول مشخص ارزش بازخرید را با توجه به مدت قرارداد بیمه مشخص می کنند.
کسانی که تحت پوشش بیمه عمر هستند می توانند در مواقع نیاز با توجه به سیاست های شرکت بدون نیاز به هیچگونه وثیقه یا تضمینی از شرکت های بیمه وام دریافت کنند.
میزان وام قابل دریافت بیمه گزاران 90% ارزش بازخرید آنان است که به این وام با توجه به اساسنامه شرکت 3% سود تعلق می گیرد اما بیمه گزاران علاوه بر این 3% باید در صد سود تضمینی را نیز بپردازند.
مزیت وام شرکت بیمه نسبت به وام بانکی این است که اگر پس از گرفتن وام از شرکت بیمه، بیمه گزار دچار صدمه ای شود که تحت پوشش بیمه عمر است، شرکت بیمه خسارت او را جبران می کند.
بیمه گزار می تواند فرد یا افرادی را به عنوان ذینفع مشخص کند تا در زمان فوت او سرمایه بیمه عمرش به افراد مشخص شده برسد.
ذینفع تعیین شده از طرف بیمه گزار حتما باید از اقوام درجه یک او باشد مثل پدر، مادر، همسر، فرزندان و نوه ها.
در غیر این صورت اگر بیمه گزار ذینفعی را مشخص نکند سرمایه بیمه عمر بین وراثش تقسیم می شود.
به سرمایه بیمه عمر هیچگونه مالیاتی تعلق نمی گیرد. و فرضا اگر بیمه گزار فوت کند و سرمایه او به وراثش برسد آنها برای این سرمایه از پرداخت مالیات معاف می باشند.